Boomziekten en aantastingen
In het geval van boomziekten of -aantastingen, kan je bij ons terecht voor de volgende zaken:
Vandaag de dag kan je niet meer om boomziekten en aantastingen heen. De lijst van ziekten en aantastingen die de laatste jaren opduiken, is lang. Denk daarbij aan ziekten als berkenwants, essentaksterfte, iepenzigzagbladwesp, eikenprocessierups, eikenspintkever, kastanjemineermot, lindebladluis, spinselmot, massaria, roetschorsziekte en kastanjebloedingsziekte.
Maar ziekten en aantastingen zijn ook nuttig: ze horen bij het gehele ecosysteem waar de boom onderdeel van uitmaakt. Ziekten en aantastingen zijn pas problematisch als er te veel bomen van dezelfde soort of zelfs één cultivar aangeplant worden (monoculturen). De natuur ontwikkelt ziekten en aantastingen op die locaties waar de kans op succes het grootst is. Daarom is voldoende variatie in boomsoort en leeftijd noodzakelijk. Soortendiversiteit is een natuurlijk wapen tegen ziekten en aantastingen.
Juridisch kader
Ziekten en aantastingen die in een verhoogd risicospectrum vallen, danken dit onder andere aan de juridische noodzaak van het beheer hiervan. Ook bij boombeheer dient de groenbeheerder rekening te houden met wetgeving. De groenbeheerder moet rekening houden met de volgende zaken:
- een zorgplicht in het kader van de volksgezondheid
- een zorgplicht in het kader van de veiligheid
- Europese wetgeving rond het terugdringen van pesticiden
- een zorgplicht in het kader van de Wet natuurbescherming
Voorbeelden van boomziekten en -aantastingen die de volksgezondheid bedreigen, zijn de eikenprocessierups, bastaardsatijnrups en arbeidsgerelateerde gezondheidsklachten door de roetschorsziekte. De eikenprocessierups kan irritaties aan de ogen, huid en luchtwegen veroorzaken. Gezien deze gezondheidsrisico’s is de beheerder verplicht om maatregelen te nemen. Een ander voorbeeld van een ziekte of aantasting die gezondheidsrisico’s met zich meebrengt, is een plataan met massaria in het stadscentrum nabij een terras. Een grote kans op takbreuk in combinatie met drukte, houdt een verhoogd veiligheidsrisico in.
Een geïntegreerd beleid is mogelijk door alle risico’s zoals betreding, ziektedruk en andere specifieke factoren die van invloed zijn op de gevolgen van de aantasting, in beeld te brengen. Sinds 1 januari 2013 zijn Europese lidstaten verplicht om het gebruik van pesticiden in openbare ruimten te minimaliseren of zelfs te verbieden. Tot op heden zijn biologische middelen ter bestrijding van plaaginsecten toegestaan. De chemische toepassing ervan wordt evenwel kritisch gevolgd. Het is belangrijk om te weten wanneer maatregelen noodzakelijk of net onwenselijk zijn. Het spanningsveld voor de groenbeheerder ligt in het onderscheiden van fytosanitaire maatregelen, juridische noodzaak en acceptatie.
Geïntegreerd beheer
Zolang er nog geen soortendiversiteit is, moeten we via een aangepast beheer zo goed mogelijk leren omgaan met de overlast en risico’s veroorzaakt door boomziekten en -aantastingen. Dat doen we door middel van geïntegreerd beheer. Hierdoor kunnen we schadelijke organismen onder een bepaalde risicodrempel houden, en rekening houden met economische en toxicologische eisen. Een grote uitdaging hierbij is dat het effect en de omvang van de ziekte of aantasting niet altijd helder in kaart te brengen is.
De eerste stap is de identificatie en de risicobepaling van de ziekte of aantasting. Er kunnen risico’s zijn voor de boom, de volksgezondheid of de veiligheid van de omgeving. Vervolgens bepalen we of maatregelen aan de orde zijn. Dat doen we door te inventariseren in welke mate de ziekte of aantasting aanwezig is bij de risicoprofielen.
Als er wordt ingegrepen, gelden er protocollen waarin de kaders en randvoorwaarden voor beheer en bestrijding zijn vastgelegd. Zo kunnen bij de bestrijding bijvoorbeeld meerdere methoden worden toegepast, waarbij de inzet van biologische middelen en natuurlijke vijanden altijd voorrang heeft op chemische middelen. Na de behandeling volgt er een nieuwe boominspectie om de resultaten van de behandeling en de progressie van de ziekte te evalueren.
Terra Nostra was nauw betrokken in Nederland bij het opstellen van deze nationale protocollen en richtlijnen. De volgende producten zijn inmiddels op de markt verschenen:
- leidraad eikenprocessierups
- protocol verwijderen bomen met roetschorsziekte
- protocol uniforme beoordeling essentaksterfte
Ziekten en aantastingen ontwikkelen zich vaak cyclisch: ze komen jaarlijks in meer of mindere mate terug. Dankzij onze bijdrage rond Integrated Pest Management (IPM) is een geïntegreerd beheer van ziekten en aantastingen mogelijk en kan je aan het juridisch kader die de wet aan beheerders oplegt, voldoen. Via een stappenplan wordt binnen een organisatie een managementstructuur opgezet voor het effectief en efficiënt beheren van ziekten en aantastingen.
Waarvoor kunt u bij ons terecht?
Wij leveren de volgende producten en diensten:
- determinatie van ziekten en aantastingen
- uitvoeren van monitoring en boominspectie
- opstellen van handleidingen en protocollen
- opstellen van beheerplannen op basis van Integrated Pest Management
- uitvoeren van risicoanalyses en opstellen van risicomanagementplannen
- opstellen van toekomstvisies
- opstellen van omvormingsstrategieën
- entomologisch onderzoek en kennisontwikkeling via ons eigen insectenonderzoekstation.
